Priča o imeli

Priča o imeli

Recept keltskih sveštenika

Veruje se da poljubac s voljenom osobom ispod grančice imele donosi sreću u ljubavi, ali ova biljka od davnina ima i praktična lekovita svojstva – u rukama znalaca

Primena biljaka u lečenju vodi u daleku prošlost, o čemu svedoče studiozna dela starih Grka, Rimljana, Feničana i Kineza i reljefi Egipćana i Asiraca. Na njima su uglavnom prikazani lokvanj, ricinus, vinova loza, breza, a značajno mesto pripada i imeli (Viscumalbum).

Za lečenje imelom vezana su i razna praznoverja i narodni običaji. Na primer, keltski sveštenici smatrali su je svetom i lekovitom biljkom koja može da otkloni sve bolesti. Prema predanju, u Americi je rašireno verovanje da poljubac s voljenom osobom ispod grančice imele donosi sreću u ljubavi. Međutim, ova biljka doista zaslužuje pažnju zbog svog višestrukog delotvornog uticaja na ljudsko zdravlje.

Opasna zimzelen

Imela je zimzeleni veoma razgranati grm visine 50–100 cm, sa žućkastozelenim, drvenastim, razgranatim stabljikama. Raste kao poluparazit u krošnjama drveća lišćara i četinara, i to najčešće u krošnji jabuke, kruške, topole, lipe, bagrema, bora. Listovi su uski, jezičastog oblika, dužine četiri do šest santimetara, bez peteljki, tvrdi, kožasti i žutozeleni. Muški i ženski cvetovi su odvojeni i skupljeni u prividno štitaste cvasti na vrhovima mladih grana. Muški cvetovi su krupniji. Imela cveta od februara do maja. Rasprostranjena je u južnoj i srednjoj Evropi, severno do Skandinavije, istočno do Moskve, Aziji, zapadnom Iranu. Kod nas je imela veoma rasprostranjena i poznata je pod različitim narodnim nazivima: amelje, mela, bela imela, omela, himela, hmelina, hrastova imela, itd.

Plodovi su beličaste ili žućkaste okruglaste bobice veličine zrna graška, koje sazrevaju od novembra do januara. Sadrže od jedne do tri zelenkaste semenke obavijene sluzavom, lepljivom masom. Bobice su otrovne, sadrže alkaloid viskontin koji nadražuje sluznice, ali se ne resorbuje u probavnom traktu. Izaziva krvave prolive od kojih čovek može dehidrira i kolabira.

Najlekovitija – s kruške

Od aktivnih supstanci imela sadrži alkaloid viskontin, flavonske heterozide, vosak, sluz, biogene amine (holin, acetilholin), polisaharide i dr. Lekovita svojstva imele zavise od domaćina na kome parazitira. Na primer, imela koja parazitira na jabuci i jeli toksičnija je od one sa topole. Smatra se da je najlekovitija imela sakupljena sa kruške. U lekovite svrhe koriste se listovi i mlade grančice koje se sitno iseckaju i osuše. Sakupljanje listova i grančica obavlja se od početka oktobra pa sve do kraja decembra ili tokom marta i aprila meseca. Naime, u tom periodu biljka sadrži najviše lekovitih supstanci. Takođe, preporučuje se da je bolje imelu sakupljati tokom marta i aprila zato što sadrži manje bobica jer ih tokom zime pojedu ptice.

Aktivne supstance imele koriste se za lečenje poremećaja metabolizma, povišenog šećera, visokog krvnog pritiska, arterioskleroze, tegoba u klimakterijumu. Preparati na bazi imele daju se sami ili u kombinaciji sa drugim lekovima. Stari travari koristili su je i kao sredstvo protiv padavice. Pored toga, imela se primenjuje za poboljšanje cirkulacije krvi i povećanje odbrambene sposobnosti organizma. Smatra se da veoma dobro deluje na žlezde s unutrašnjim lučenjem, te na taj način dovodi u ravnotežu sve metaboličke procese u našem organizmu. Međutim, primena preparata na bazi imele mora se vršiti pod strogim nadzorom lekara, zbog jakog i neujednačenog dejstva.

U farmaceutskoj industriji se koristi za ekstrakciju viskotoksina i lektina. Na primer, u Nemačkoj koristi se za izradu raznih preparata koji se izdaju na lekarski recept. Lekovita svojstva imele nisu u potpunosti istražena.

kustos Prirodnjačkog muzeja u Beogradu

Mr sc Marko LJ. Nestorović